ยกระดับการตรวจสอบบัญชีด้วยนวัตกรรมการตรวจสอบ

ก. เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence : AI)
            ปริมาณของข้อมูลและคุณภาพของข้อมูลที่จะตรวจสอบมีเพิ่มขึ้นอันเนื่องมาจากความซับซ้อนทางธุรกิจ ดังนั้น เพื่อตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงอย่างก้าวกระโดดทางธุรกิจ จึงเปิดโอกาสให้เกิดการค้นคว้าอย่างต่อเนื่องที่จะใช้ข้อมูลที่มีอยู่ในการตรวจสอบอย่างไร ให้เกิดประโยชน์และลดเวลาในการตรวจสอบให้มากที่สุด ซึ่งเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์เป็นทางเลือกหนึ่งที่นำมาใช้ประโยชน์ในการจัดการลักษณะนี้
            เทคนิคปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence Techniques : AIT) คือ เทคโนโลยีที่เด่นชัดที่สุดในการนำมาใช้ในการตรวจสอบเพื่อบรรลุวัตถุประสงค์ที่กล่าวไว้ โดยลักษณะการทำงานจะใช้ประโยชน์จากข้อมูลที่นำเข้าผ่านการจดจำรูปแบบขั้นสูง (Advanced Pattern Recognition) โดยผู้สอบบัญชีใช้ประโยชน์นี้ในการ

• วิเคราะห์ข้อมูลจากกลุ่มข้อมูลขนาดใหญ่ที่ไม่มีโครงสร้าง เช่น ข้อมูลจากสัญญาทางการค้า ใบแจ้งหนี้และรูปภาพ เพื่อสรุปเป็นข้อมูลที่ให้ประโยชน์สำหรับ การสนับสนุนการตรวจสอบเพื่อเป็นหลักฐานในการตรวจสอบเพิ่มเติมต่อไป
• วิเคราะห์ชุดข้อมูลขนาดใหญ่ เพื่อช่วยผู้สอบบัญชีระบุและประเมินความเสี่ยง และวางแผนการตรวจสอบเพื่อตอบสนองต่อความเสี่ยงของการแสดงข้อมูลที่ขัดต่อข้อเท็จจริงอันเป็นสาระสำคัญเนื่องจากการทุจริตที่ผู้สอบบัญชีได้ระบุไว้ในช่วงของการประเมินความเสี่ยง

ข. เทคโนโลยีบล็อคเชน (Blockchain)
            เทคโนโลยีบล็อคเชน เป็นหนึ่งในเทคโนโลยีที่สร้างขึ้นเพื่อปฏิวัติการดำเนินธุรกิจในอุตสาหกรรมต่าง ๆ ซึ่งมีศักยภาพมากพอที่จะส่งผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อโลกการเงินและการบัญชีในปัจจุบัน
            นวัตกรรมการตรวจสอบโดยใช้เครื่องมือที่ผสมผสานเทคโนโลยีบล็อกเชนเพื่อการตรวจสอบรายการค้าที่เกี่ยวข้อง ได้สร้างขึ้นเพื่อตอบสนองต่อความเสี่ยงในด้านการตรวจสอบในเนื้อหาของรายการดังกล่าวที่มีความซับซ้อน และเกี่ยวข้องกับการใช้เทคโนโลยีขั้นสูงอย่างมาก การตรวจสอบที่มีประสิทธิภาพบนรายการค้าที่ใช้เทคโนโลยีขั้นสูงนี้จะไม่สามารถจัดการได้หากไม่ใช้เครื่องมือที่มีเทคโนโลยีขั้นสูงเพื่อสนับสนุนแนวทางการตรวจสอบ ตลอดจนอีกนัยหนึ่ง คือการมอบความโปร่งใสที่เพิ่มขึ้นให้กับลูกค้าในการทำธุรกรรมบล็อกเชนของพวกเขา
            เทคโนโลยีบล็อกเชนที่ใช้สำหรับการตรวจสอบนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสนับสนุนกลุ่มผู้ปฏิบัติงานตรวจสอบที่ดำเนินการตรวจสอบกิจการที่มีส่วนร่วมในการทำธุรกรรมบล็อกเชน โดยสามารถดึงข้อมูลจากบัญชีแยกประเภทต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง ซึ่งรวมถึงข้อมูลบิตคอยน์หรือคริปโทเคอร์เรนซีอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง ทั้งนี้ การพัฒนาเครื่องมือดังกล่าวนี้ ส่วนหนึ่งได้อาศัยการอ้างอิงจากประสบการณ์ของผู้สอบบัญชีที่มีกับลูกค้าต่าง ๆ ทั่วโลก ผสมผสานเข้าเป็นฟังก์ชั่นในการทำงานซึ่งรวมเป็นส่วนหนึ่งของเครื่องมือหรือนวัตกรรมนั้น

ค. เทคโนโลยีโดรน หรือ เทคโนโลยีอากาศยานไร้คนขับ (Drone)
            โดรนหรืออากาศยานไร้คนขับเป็นเครื่องมือที่มีลักษณะการทำงานเหมือนเครื่องบินแต่ไร้คนขับที่สามารถบังคับได้จากระยะไกล การนำเทคโนโลยีนี้เข้ามายกระดับในการตรวจสอบที่เห็นได้ชัดคือ การนำมาใช้ประโยชน์เพื่อเป็นส่วนหนึ่งของการเข้าสังเกตการณ์การตรวจนับสินค้าคงเหลือของลูกค้า การริเริ่มใช้เทคโนโลยีนี้ชี้ให้เห็นถึงประสิทธิภาพในการดำเนินงานตรวจสอบที่เพิ่มขึ้นอย่างมากและเห็นได้ชัดเจนมากขึ้น เช่น การใช้โดรนในการวัดปริมาณของสำรองถ่านหิน ซึ่งหากเปรียบเทียบการใช้โดรนกับการสังเกตการณ์แบบดั้งเดิม จะเห็นได้ว่าการใช้โดรนสามารถเพิ่มระดับความแม่นยำในการวัดปริมาณได้มากขึ้นและลดเวลาในการดำเนินการลง ทั้งนี้ประโยชน์ทางอ้อมที่เกิดขึ้น คือ ประโยชน์ต่อสุขภาพและความปลอดภัยจากการลดการสัมผัสกองถ่านหินนั้น

โดย..นายกิตติ เตชะเกษมบัณฑิตย์
บริษัท สำนักงาน อีวาย จำกัด
คณะอนุกรรมการมาตรฐานด้านการสอบบัญชีและเทคนิคการสอบบัญชี
กรรมการ ในคณะกรรมการวิชาชีพบัญชีด้านการสอบบัญชี