การบันทึกบัญชีทั่วไป :
กรณีที่เราเป็นหน่วยงานรัฐวิสาหกิจ มีการให้เช่าที่ดิน ซึ่งมีหน่วยงานราชการมาเช่าที่ดินอายุสัญญาเช่า 30 ปี และได้ทำการปลูกสร้างอาคารบนที่ดินเพื่อนำไปหารายได้ค่าเช่าของหน่วยงานราชการนั้น เมื่อครบกำหนดสัญญาเช่าที่ดินสิ้นสุดสัญญา ซึ่งตามกฎหมายทั่วไป
ตัวอาคารที่ให้เช่าจะตกเป็นของเจ้าของที่ดิน แต่ในกรณีนี้ ในสัญญาที่ได้จัดทำ เนื่องจาก
เป็นหน่วยงานราชการ ในสัญญาจึงระบุว่า ตัวอาคารที่ปลูกสร้างบนที่ดิน จะยังคงเป็นกรรมสิทธิ์ของผู้เช่า ซึ่งหากผู้ให้เช่าต้องการอาคารที่ปลูกสร้างนี้ จะต้องจ่ายเงินค่าทดแทนให้แก่หน่วยงานราชการนี้ เป็นเงิน 7,000,000 บาท
จึงอยากทราบว่า การจ่ายเงินทดแทนค่าอาคารแห่งนี้ เพื่อการได้เป็นกรรมสิทธิ์ใน
ตัวอาคารบนที่ดินของเราเอง ควรจะบันทึกเข้าเป็นค่าใช้จ่าย หรือ บันทึกเข้าเป็นสินทรัพย์
ในเรื่องสิทธิประโยชน์ จึงขอรบกวนทางสภาวิชาชีพบัญชีฯ โปรดช่วยแนะนำให้ความรู้ เนื่องจาก สิทธิการใช้ประโยชน์ในการใช้อาคารนี้ ปลูกสร้างอยู่บนที่ดินของเราเอง จึงควรจะบันทึกเป็นค่าใช้จ่าย หรือ สินทรัพย์ดีค่ะ
(คำถามเดือนพฤศจิกายน 2559)
กิจการต้องพิจารณาก่อนว่ากิจการต้องใช้มาตรฐานการรายงานทางการเงินฉบับใด ซึ่งหากกิจการเป็นกิจการที่มีส่วนได้เสียสาธารณะ กิจการต้องใช้มาตรฐานการรายงานทางการเงินสำหรับกิจการที่มีส่วนได้เสียสาธารณะ ในกรณีที่กิจการเป็นกิจการที่มีส่วนได้เสียสาธารณะ (PAEs) มาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 16 เรื่อง ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ ระบุว่า
ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ หมายถึง สินทรัพย์ที่มีตัวตนซึ่งเข้าเงื่อนไขทุกข้อต่อไปนี้
1) มีไว้เพื่อใช้ประโยชน์ในการผลิต ในการจำหน่าย สินค้าหรือให้บริการ เพื่อให้เช่า หรือเพื่อใช้ในการบริหารงาน และ
2) คาดว่าจะใช้ประโยชน์มากกว่าหนึ่งรอบระยะเวลา
ดังนั้น หากการจ่ายชำระเงินดังกล่าว เข้าเงื่อนไขทั้งสองข้อข้างต้น กิจการจะต้องถือปฏิบัติตามมาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 16 เรื่อง ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ โดยต้องรับรู้และวัดมูลค่าตามย่อหน้าที่ 30 ดังนี้
30. ภายหลังจากการรับรู้รายการที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ เป็นสินทรัพย์ กิจการต้องแสดงรายการ ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์นั้นด้วยราคาทุนหักค่าเสื่อมราคาสะสม และผลขาดทุนจากการด้อยค่าสะสมของสินทรัพย์
ในกรณีที่กิจการไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะ (NPAEs) มาตรฐานการรายงานทางการเงินสำหรับกิจการที่ไม่มีส่วนได้เสียสาธารณะ (TFRS for NPAEs) ย่อหน้าที่ 123 ระบุว่า
123. ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ หมายถึง สินทรัพย์ที่มีตัวตนที่กิจการมีไว้เพื่อใช้ประโยชน์ในการผลิต ในการจำหน่ายสินค้า ให้บริการ ให้เช่าหรือใช้ในการบริหารงาน
ซึ่งกิจการคาดว่าจะใช้ประโยชน์มากกว่าหนึ่งรอบระยะเวลาบัญชี
ดังนั้น กิจการต้องพิจารณาเนื้อหาของรายการนั้น ทำให้กิจการได้รับสินทรัพย์ซึ่งมีอายุ
การให้ประโยชน์มากกว่า 1 ปี กิจการจึงสามารถรับรู้รายจ่ายดังกล่าวเป็นสินทรัพย์ตามที่กำหนดในมาตรฐานการรายงานทางการเงินที่กำหนดไว้ทั้งสองฉบับดังกล่าว
ทั้งนี้ขอให้ท่านปรึกษาผู้สอบบัญชีของท่านซึ่งเป็นผู้ที่มีข้อมูลและความเข้าใจในเนื้อหาของรายการมากกว่าเพื่อให้ได้รับคำตอบที่ถูกต้องมากยิ่งขึ้นเนื่องจากผู้สอบบัญชีต้องทำความเข้าใจธุรกิจและตรวจสอบกิจการของท่านเพื่อแสดงความเห็นต่องบการเงิน