ทักษะและเทคโนโลยีที่สำคัญสำหรับนักบัญชีบริหาร

            ในอดีตนักบัญชีบริหารให้ความสำคัญกับการส่งเสริมให้การทำงานมีประสิทธิภาพ ลดต้นทุนในการดำเนินงานและเป็นที่ปรึกษาธุรกิจในบางสถานการณ์ แต่ในปัจจุบันเทคโนโลยีสามารถช่วยให้ธุรกิจติดตามเรื่องต้นทุน และข้อมูลดังกล่าวได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ ดังนั้น นักบัญชีบริหารจึงต้องเปลี่ยนแปลงหน้าที่จากการทำงานบัญชีด้านเดียวเป็นการทำงานแบบมองไปข้างหน้า โดยนำเทคโนโลยีต่าง ๆ มาเป็นผู้ช่วยในการทำงาน เพิ่มเติมทักษะและความรู้ใหม่ ๆ เพื่อสร้างมูลค่าให้กับตนเอง และองค์กรสำหรับการทำงานในโลกธุรกิจยุคปัจจุบัน
            อย่างไรก็ตาม ในปี 2562 CGMA (Chartered Global Management Accountant) ได้ออกกรอบแนวคิดสำหรับความรู้และความสามารถ (CGMA Competency Framework 2019) มาใหม่เพื่อช่วยให้นักบัญชีบริหารและนายจ้างเข้าใจว่ามีความรู้อะไรที่จำเป็นบ้างและประเมินทักษะที่ต้องการเพื่อให้เข้ากับสภาพแวดล้อมและสถานการณ์ปัจจุบัน

ทักษะด้านวิชาชีพ
            นักบัญชีบริหารควรเก็บข้อมูล ประมวลผล และวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อให้ข้อมูลกับผู้มีส่วนได้เสียที่เกี่ยวข้อง รวมถึงการจัดทำรายงานและเพื่อใช้ทั้งภายในและภายนอกตามมาตรฐานวิชาชีพ เช่น การจัดทำรายงานทางการเงิน การบริหารจัดการบัญชีต้นทุน การบริหารความเสี่ยงและการควบคุมภายใน เป็นต้น

ทักษะด้านธุรกิจ
            นักบัญชีบริหารควรมีความรู้ในธุรกิจ และระบบการจัดการเพื่อเปลี่ยนแปลงข้อมูลให้เป็นข้อมูลเชิงลึกด้านธุรกิจ เพื่อให้ธุรกิจประเมินกลยุทธ์ที่เป็นอยู่วางแนวทางธุรกิจให้เหมาะสมในอนาคตและให้ความสำคัญกับ Forward Looking เช่น กลยุทธ์ การวางแผนธุรกิจ บริหารโครงการ เป็นต้น

ทักษะด้านดิจิทัล
            นักบัญชีบริหารควรมีความรู้ความเข้าใจดิจิทัลขั้นพื้นฐานทางด้าน Cloud Computing, Cyber – Security, Data Analytic และ Digital Costing และสามารถแก้ปัญหาได้ดี

ทักษะด้านบุคคลากร
            นักบัญชีบริหารควรมีความสามารถในการสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพเพื่อใช้ในการตัดสินใจ เช่น การสื่อสาร การทำงานร่วมกันกับคนอื่น การต่อรองและการตัดสินใจ เป็นต้น

ทักษะด้านความเป็นผู้นำ
            นักบัญชีบริหารควรมีความเข้าใจภาพรวมของการดำเนินธุรกิจการวัดผล รับผิดชอบในการติดตามการนำกลยุทธ์มาใช้ การสร้างทีมงานให้มีส่วนร่วมในการนำกลยุทธ์มาปรับใช้กับกิจการ การสอนและเป็นที่ปรึกษา โน้มน้าว และเป็นแรงบันดาลใจให้กับทีมงาน และปรับตัวและเปลี่ยนแปลงการบริหารจัดการให้เป็นไปตามธุรกิจและเป้าหมาย

            นอกจากทักษะแล้ว ในด้านเทคโนโลยีก็เป็นปัจจัยที่สำคัญในการเปลี่ยนแปลงองค์กรและฝ่ายบัญชีบริหารรวมถึงยังเป็นความท้าทายของกิจการเช่นเดียวกัน

เทคโนโลยีที่มีบทบาทสำคัญในการเปลี่ยนแปลงฝ่ายบัญชีบริหารมีดังนี้

1. การวิเคราะห์ข้อมูล (Advance Data Analytics)
             ฝ่ายบัญชีบริหารต้องทำหน้าที่ในกระบวนการและเก็บข้อมูลเพื่อดูการคาดการณ์ในอนาคตจากข้อมูลจำนวนมาก เก็บข้อมูลประเภทใหม่ ๆ และนำข้อมูลทั้งหมดมาประมวลผลในการวิเคราะห์ เพื่อนำมาใช้ในการตัดสินใจ บัญชีบริหารต้องเป็นผู้ทำหน้าที่ในการวิเคราะห์ข้อมูลดังกล่าวเพื่อนำมาใช้ในการดำเนินธุรกิจในอนาคต
2. กระบวนการทำงานแบบอัตโนมัติ (Robotic Process Automation)
             กระบวนการทำงานแบบอัตโนมัติจะเป็นเครื่องมือที่สำคัญในการทำงานของฝ่ายบัญชีบริหารเนื่องจากมีความเป็นมาตรฐานและมีคุณภาพ โดยไม่มีต้นทุน ทำงานได้เร็วกว่ามนุษย์ ทำงานที่มีจำนวนมากและงานประเภทที่ต้องทำซ้ำ ๆ โดยไม่มีข้อผิดพลาด ทำรายงานได้อย่างถูกต้อง และสามารถเก็บหลักฐานในการตรวจสอบได้ระบบ RPA ได้ถูกนำมาใช้ในการจัดทำและเปลี่ยนแปลงข้อมูลขั้นพื้นฐาน เช่น เอกสารพวกใบวางบิล ใบกำกับสินค้า
3. การเก็บข้อมูลบน Cloud and การใช้ Software as a Service (SaaS)
             ระบบการบริหารการเงินเป็นหนึ่งในระบบที่สำคัญ หลายกิจการมีระบบที่ไม่ได้ทำให้เป็นปัจจุบัน ดังนั้น Cloud และ SaaS สามารถช่วยได้ในปัจจุบันในการเปลี่ยนแปลงให้ระบบมีมาตรฐาน รวดเร็วและใช้งานได้ดีขึ้นนอกจากนี้ยังช่วยลดต้นทุน และมีความยืดหยุ่นในการใช้งานด้วย
             Software-as-a-Service (SaaS) คือ การให้บริการด้าน Software และ Application ผ่านทางอินเทอร์เน็ต คล้ายกับการเช่าใช้
4. Artificial Intelligence (AI)
             AI สามารถช่วยฝ่ายบัญชีบริหารในการวิเคราะห์ข้อมูล ให้คำปรึกษาและข้อเสนอแนะเพื่อช่วยในการตัดสินใจเนื่องจากการประมวลข้อมูลที่รวดเร็วและแม่นยำนอกจากนี้ มีความรู้และมีความสามารถคล้ายมนุษย์

ดังนั้น ในอนาคตสิ่งที่ต้องพิจารณาและท้าทายสำหรับผู้ที่เกี่ยวข้องในด้านการบัญชีบริหารมีดังนี้

สำหรับนักบัญชีบริหาร

• ต้องทบทวนการทำงานว่ามีอะไรที่คาดว่าระบบอัตโนมัติจะเข้ามาทำงานได้มากและน้อยที่สุด พิจารณาเพิ่มทักษะที่เกี่ยวกับการใช้ดุลยพินิจความฉลาดทางอารมณ์และสังคม ซึ่งในปัจจุบันมีการใช้น้อยกว่าที่ควรและยากที่เทคโนโลยีจะมาแทนที่ได้
• เข้าใจในระบบเทคโนโลยีสารสนเทศที่นำมาใช้ และนำความสามารถของระบบสารสนเทศมาใช้อย่างมีมูลค่า
• ต้องพัฒนาความรู้ความสามารถอย่างต่อเนื่องเพื่อรับมือกับความท้าทายในโลกยุคดิจิทัล
• ต้องเรียนรู้ตลอดเวลา

นายจ้าง

• ทำความเข้าใจและทบทวนว่าเทคโนโลยีดิจิทัลจะมีผลกระทบกับธุรกิจด้านไหนบ้างรวมถึงค้นหาระบบเทคโนโลยีที่เหมาะสมกับธุรกิจมาปรับใช้เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด
• คิดและพิจารณาว่าจะสร้างและรักษาทักษะและความสามารถของนักบัญชีบริหารอย่างไร

ผู้มีหน้าที่กำกับดูแลและผู้กำหนดนโยบาย

• ทำความเข้าใจว่าเทคโนโลยีจะเปลี่ยนแปลงธุรกิจอย่างไรและเปลี่ยนวิธีการทำงานระหว่างผู้มีหน้าที่กำกับดูแลและธุรกิจอย่างไร
• สร้างการทำงานร่วมกันระหว่างอุตสาหกรรมและผู้มีหน้าที่กำหนดนโยบายโดยใช้เทคโลยีดิจิทัล

โดย..นายธีรศักดิ์ ฉั่วศรีสกุล กรรมการในคณะกรรมการวิชาชีพบัญชีด้านการบัญชีบริหาร